کتاب در اعماق سنگ‌نوشته‌ها: می‌توان گفت شاید مهمترین کتیبه‌های سومریان، مربوط به ادبیات آنها باشد. این اسناد وسعت تخیل سومریان، جهان‌بینی و نگاهشان به هستی، نظم اجتماعی و باورهای دینی آنان را منعکس می‌کند. نوشته‌ها فرهنگ قهرمانی و رادمردی، ادبیات شفاهی، نوحه‌ها در مصائب، مراسمات دینی خدایان، ادعیه در معابد، راهبان و ستایش پادشاهان، افسانه‌های مربوط به خواب‌های خدایان، مباحث، امثال و حکم، حکایات و افسانه‌های حیوانات را بازگو می‌کرد و چون کتب درسی در مدارس، تدریس می‌شد.
مشخصات کتاب در اعماق سنگ‌نوشته‌ها
نام کتاب: در اعماق سنگ‌نوشته‌ها (پژوهشی پیرامون ریشه‌های کتب مقدس در کتیبه‌های سومری)
نویسنده: پروفسور معزز علمیه چیغ
ترجمه: روح‌اله صاحب‌قلم
زبان کتاب: فارسی
فرمت: PDF
تعداد صفحات: ۱۱۲ صفحه
حجم فایل: ۱ مگابایت
فهرست کتاب در اعماق سنگ‌نوشته‌ها
درباره محقق
پیش‌گفتار مترجم
پیش‌گفتار محقق
باب ورود به تحقیق
دین و باورهای سومریان
در تقابل ادیان
در پرهیز و پوشش
زبان واحد و برج بابل
آفرینش
طرد آدم از بهشت
توفان نوح
حکایت ایوب پیامبر
ملائک هاروت و ماروت در قرآن و سومر
ضمائم محقق
منابع محقق
ضمائم مترجم
نیاکان ما با ابداع خط میخی، ما را در فهم دانش ملت‌هایی که این نوع خط را به کار می‌بردند، یاری رساندند. با پژوهش در زبان و فرهنگ سومریان، که زبانشان را شبیه زبان ترکی می‌دانم، می‌توانیم بخشی از این هدیه بزرگ تاریخی را جبران کنیم.
هرچند دانش ما از سومریان هنوز در دوران ابتدایی و کودکی خود به سر می‌برد، اما با این حال، اثبات این ادعای ارزشمند که زبانشان را شبیه زبان ترکی، و سرآغاز حضور و مهاجرتشان را از آسیای مرکزی می‌داند، رفته رفته آشکارتر می‌شود.
تا به امروز پژوهش‌هایی در مقایسه زبان‌های سومری و ترکی به عمل آمده است. در جلسه‌ای به سال (۱۹۹۳م)، با عنوان «کنگره فرهنگ ترک»، تلاش‌هایی برای ریشه‌یابی اساطیر ترک از اساطیر سومر صورت گرفت و نتایج جالبی حاصل شد.
چنانچه می‌دانید ریشه‌های فرهنگ غرب صدها سال در فرهنگ یونان و دینشان از کتاب مقدس تورات دانسته می‌شد، اما با طرح فرهنگ سومر، جهان غرب منابع اصیل خود را در آن فرهنگ بازیافت.
در بررسی دانسته‌های امروز ما از سومریان و در نظرگیری یافته‌های احتمالی از آنان در آینده، و تأثیراتشان بر فرهنگ جهان، از دو منبع می‌توان بهره گرفت:
۱- یافته‌های کلی باستان‌شناسی ۲- کتیبه‌ها
این تأثیرات را می‌توان آشکارا در معماری، هنر، تکنولوژی، تشکیلات اجتماعی، علوم، ادبیات و باورهای دینی مشاهده کرد. چنانچه در تحلیل آثار اکتشافی از کاوش‌های باستان‌شناسی، شکل قصرها و خانه‌های اشراف پیداست، آثار این تمدن بر معماری ملل دیگر به خوبی قابل بررسی است.
در زمانی حداقل ۵ هزار سال پیش، دایره‌ی تأثیر تمدن سومریان بر معماری، از راه یونان و رم با شکل گنبدها، ستون‌ها، پنجره‌های مدور، موزائیک‌کاری‌ها، دیوارنگاری‌ها، برجسته‌کاری‌ها، قرانگاه‌ها و حجره‌ها چنانچه در شرق میانه بود، تا غرب وسعت یافت.
طرح مهرهای استوانه‌ای در سومر و همچنین دیوارنگاری‌های پرستشگاه‌ها با درخت حیات و اشکال حیوانی در دو طرف آن، حیوانات اسطوره‌ای در حال نزاع با هم، عقاب با سر شیر، اشکال حیوانی با گردن‌های دراز و پیچیده در هم را نیز می‌توان در کلیساهای قرون وسطی اسپانیا، فرانسه، سوئیس و آلمان در اشکال متنوع مشاهده کرد.
سرامیک‌های مورد استفاده در بناها، آجرسازی، لوله‌های سفالین زیرزمینی برای آبرسانی خانه‌ها، توالت، و سیستم فاضلاب از یادگارهای تمدن سومریان محسوب می‌شود.
در نظر «هنری مور» مجسمه‌ساز مشهور، هنرهای ظریفه سومریان به خصوص تا دوران «گودآ» پادشاه لاگاش، در ردیف آثار بزرگ هنری جهان، چون یونان جدید، اتروسک، مکزیک کهن، مصر باستان، رم و هنر گوتیک به شمار می‌رود، و سبک جان‌بخشی را می‌توان ویژگی اصلی هنر سومریان در نظر گرفت.
شیوه خشکاندن باتلاق‌ها با کانال‌سازی، آبرسانی به باغ‌ها، استحکام‌بخشی جاده‌ها، تکنولوژی سدسازی و ایجاد مانع در مسیر آب‌های جاری، ساخت کاروانسرا و هتل برای رفاه حال مسافران، نیز از سومریان به جا مانده است.
چرخ یکی از بنیادی‌ترین ساخته‌های تمدن، با قدمت حداقل ۵ هزار سال، در گورهای پادشاهان «اور»، با ارابه‌ها و نیز در برجسته‌کاری‌ها دیده می‌شود. در این مقابر انواع آثار هنری ساخته شده از طلا، نقره و عاج کشف شده که نشان دهنده صنعت فلزکاری سومریان و آغاز این دانش از آنان است. سرآغاز حمل‌ونقل آبی را هم با ساخت و استفاده از قایق‌های بادبانی، می‌بایستی از سومریان دانست.
می‌توان گفت مهمترین اثر سومریان بر پیشبرد تمدن، اختراع خط می‌باشد. این خط که در آغاز به صورت تصویری بر روی سنگ‌ها حک می‌شد، آنان را در رساندن منظور، و ثبت باورهایشان یاری می‌رساند. همچنین به ساخت اولین مدارس متناسب با زبان سومریان نیز می‌توان اشاره کرد.
زمانی دیگر در بین‌النهرین مطالب بر روی گل نوشته می‌شد. خطوط تصویری، بر روی گل‌های نرم آغازین، به صورتی که امروز خط میخی گفته می‌شود درآمد. نوشته‌ها در قالب واژه‌هایی قابل هجی که خواسته‌هایشان را می‌رساند، شکل گرفت. ملل شرق میانه بابلیان، آشوریان، هوریان، هیتی‌ها، اورارتوها و پارس‌ها با این خط، زبان خودشان را تثبیت کردند. حتی می‌توان گفت خط سومری بر خط هیروگلیف مصری، به عنوان پیش‌درآمد محسوب می‌شود.
با بررسی آثار بدست آمده از یکصد سال حفاری در بین‌النهرین، و همچنین تفسیر دهها هزار کتیبه میخی در گنجینه موزه‌های ترکیه، مسئله تقسیم‌بندی زبان سومریان روشن شده، و با یاری آن می‌توان حداقل ۳۰۰۰ سال از تاریخ فراموش شده ملل شرق میانه را استنباط کرد.
از مهمترین میراث سیاسی سومریان در (۳۰۰۰ ق.م)، ایجاد پایتخت در اولین شهرنشینی‌ها بود؛ که به وسعتی بزرگ، از هندوستان تا آق‌دنیز (دریای مدیترانه) و بعدها در پادشاهی شهرهای اروپا در قرون وسطی تأثیر نهاد. در این شهرها، مجالس سیاسی، ارتش، طبقات اجتماعی از آزادان و بردگان، اشراف، راهبان، تاجران، صنعتگران و هنرمندان به‌وجود آمد. خدایی برای محافظت شهر و پادشاهی به عنوان سمبل خدا در نظر گرفته شد. پرستشگاه‌ها و دیوارهایی برای احاطه شهر با دروازه‌هایش ساخته شد، اعیاد و آیین‌هایی هم مرسوم گردید.
دومین میراث سیاسی، تدوین قوانین بود. اولین کتاب قانون در دوران سومر جدید، سومین سلسله پادشاهی «اور»، از طرف «اور نامّو» نوشته شد. مجموعه قوانین سومر راهگشای قانون‌نویسی در دوران‌های بعدی بود.
قوانین خرید و فروش، وام و اجاره بهاء، تقسیم میراث و اموال، و همچنین قوانین متنوع حقوقی به صورت قراردادهایی مکتوب، از سومریان آغاز شده است. با کشف کتیبه‌ای که در آن به قوانین ازدواج و طلاق اشاره شده، وجود این نوع قراردادها نیز جالب توجه می‌نماید. همچنین برای اولین بار شکل تقسیم اموال غیرمنقول به روش تقسیمات اراضی در سومر حل شده است.
برای رعایت تناسب و عدالت در مالیات، بوروکراسی، جلوگیری از زورگویی و رشوه‌گیری، برابری حقوق زن و مرد در کار و اجرت، با هدف استحکام‌بخشی در جامعه از اولین اصلاحات سومریان محسوب می‌شود.
به انضمام این فرهنگ‌سازی‌ها، خدمات بنیادین سومریان بر دانش بشری را نیز نباید اندک شمرد. آنان آسمان را پژوهیدند و بر اساس حرکات ماه، سال را به ۱۲ ماه ۳۰ روزه تقسیم کردند. بر اساس سیستم خورشیدی نیز هر ۱۰ روز اضافی را افزودند و هر سه سال یکبار را ۱۳ ماه محسوب کردند. تقسیم ماه به هفته‌ها و تخصیص یک روز در هفته به استراحت، از سومریان به جا مانده است.
عرب‌ها همان تقویم ساخته‌ی سومریان را به کار بردند. از این رو در گاهنامه‌ی ایشان سرآغاز هر سال ۱۰ روز به جلو کشیده می‌شود و این تقویم تغییر می‌کند.
برج‌ها را سومریان ثبت کردند. آنان را عقرب، ترازو، گاو نر، دوقلوها و مانند آن نام نهادند. باور داشتند تمام وقایع جهان توسط ستارگان در آسمان ثبت شده است.
پس، با پژوهش در آسمان علم نجوم و ستاره‌شناسی را بنیاد نهادند.
در محاسبان سومریان، سیستم دهگان و ششگان به کار می‌رفت. امروزه نیز این نوع سیستم در محاسبات متریک، ساعت، دقیقه یا اندازه‌گیری دایره به کار می‌رود. در مدارس سومریان حساب جدول ضرب و مسائل تساوی تعلیم داده می‌شد. تئوری فیثاغورث یونانی هم پیش‌تر بر روی کتیبه‌ای قابل مشاهده است! همچنین ریشه علم جبر نیز بر سومریان تکیه دارد.
در بررسی سرآغاز طب هم آثاری از سومریان می‌بینیم. معالجات متناسب با بیماری‌ها و نسخه‌های متنوع آنان، امروز به شکل کتیبه‌هایی در دست ماست. برای درمان تنها طبیب کافی نبود و به ساحران نیز مراجعه می‌شد. سحر امروزه نیز در اشکالی خاص، به همان منظور به کار می‌رود.
می‌توان گفت شاید مهمترین کتیبه‌های سومریان، مربوط به ادبیات آنها باشد. این اسناد وسعت تخیل سومریان، جهان‌بینی و نگاهشان به هستی، نظم اجتماعی و باورهای دینی آنان را منعکس می‌کند. نوشته‌ها فرهنگ قهرمانی و رادمردی، ادبیات شفاهی، نوحه‌ها در مصائب، مراسمات دینی خدایان، ادعیه در معابد، راهبان و ستایش پادشاهان، افسانه‌های مربوط به خواب‌های خدایان، مباحث، امثال و حکم، حکایات و افسانه‌های حیوانات را بازگو می‌کرد و چون کتب درسی در مدارس، تدریس می‌شد.
در کتاب در اعماق سنگ‌نوشته‌ها خواهیم کوشید تأثیرات دین و باورهای سومری را بر ادیان تک‌خدایی بررسی کرده و کتب مقدس دینی آنان را تفسیر کنیم.
بیشتر بخوانید: معمای ابوالهول بزرگ | فارسی باستان | نیاکان سومری ما
